Kragujevac

Grad Kragujevac je administrativni, univerzitetski, kulturni, zdravstveni i sportski centar Šumadije i Pomoravlja i susednih regiona. Nalazi se u srcu Srbije, 114 kilometara južno od glavnog grada Beograda, a na teritoriji grada lociran je i geografski centar Srbije. Prostire se na površini od 835 kvadratnih kilometara, sa 57 naseljenih mesta i 78 mesnih zajednica. Prema popisu iz 2011. godine, u Kragujevcu živi 179.417 stanovnika, što ga čini četvrtim gradom u Srbiji.

Arheološki nalazi govore o postojanju naselja na prostoru Kragujevca i u 12. veku. Ime je dobio po ptici grabljivici Kraguju, sličnoj orlu, koja je u srednjem veku korišćena u lovu.

Kragujevac je imao ogroman značaj posle Drugog srpskog ustanka i oslobađanja od Turaka, a pravi procvat doživljava 1818. godine, kada odlukom kneza Miloša Obrenovića postaje prva prestonica moderne Srbije. Čitav niz institucija prvi put u istoriji srpske države se osniva baš u Kragujevcu, u narednom periodu: prve novine – „Novine serbske“ (1834), prvi profesionalni orkestar „Knjaževsko-serbska banda“ (1831), prvi teatar „Knjaževsko-srpski teatar“ (1835), Prva gimnazija (1833), Licej – viša škola (1838), sud „Sud kragujevački“ (1820) i apoteka (1822), kao i muzej, biblioteka i galerija slika. U Kragujevcu je donet i prvi ustav Kneževine Srbije – Sretenjski ustav (1835).

Uprkos preseljenju prestonice u Beograd, 1841. godine, grad je ostao centar političkog života, tako da su se u njemu i dalje održavale sve važnije skupštine u Srbiji, sve do 1878.

Verovatno je preseljenje Topolivnice iz Beograd (1851), najpresudnije uticalo na noviju istoriju Kragujevca, kao industrijskog centra, najpre zbog proizvodnje oružja, a od sredine 20. veka i automobila. 1853. godine, izlivanjem prvog topa u kragujevačkoj Topolivnici započinje industrijska proizvodnja u Srbiji, a prva sijalica zasvetlela je u Čaurnici 1884.

Krajem pretprošlog i početkom prošlog veka, Kragujevac je doživljavao kao i cela Kraljevina svoj uspon. Pored mnogih lepih događaja od velikog značaja za istoriju Srbije koji su se odigrali u Kragujevcu, bilo je i tragičnih, poput 21. oktobra 1941. godine, kada je u Šumaricama streljano oko 7.000 Kragujevčana među kojima je bio i određen broj đaka i profesora. Nakon Drugog svetskog rata, Kragujevac se sve više razvija industrijski, započinje proizvodnja automobila i dolazi do još masovnijeg doseljavanja stanovništva.

Kragujevac danas postaje sve privlačnije mesto za život, za započinjanje sopstvenog posla, dolazak stranih investitora, grad sa pozitivnom poslovnom klimom i ubrzanim lokalnim ekonomskim razvojem.